Informatie over objectieven

Objectief algemeen

Een objectief is één van de belangrijkste onderdelen van een digitale spiegelreflexcamera (SLR) of systeemcamera. Een systeemcamera kun je zien als een uitgebreide compactcamera met mogelijkheden die niet onder doen voor een SLR, inclusief het verwisslen van de lens.

Het objectief bepaalt voor een zeer groot deel de kwaliteit van een opname. Het objectief is namelijk bepalend voor het contrast, de kleurweergave en de scherpte van een foto. Je kunt kiezen voor een origineel objectief van dezelfde fabrikant als jouw camera, maar je kunt ook kiezen voor een alternatief merk. Onder andere Sigma, Samyang, Tamron en Tokina maken objectieven die voor meerdere merken geschikt zijn en bovendien vaak goedkoper zijn dan een origineel objectief.

Cropfactor objectief

Bij digitale camera’s worden drie verschillende soorten sensoren gebruikt. Verreweg de meeste camera’s beschikken over een APS C-sensor (ca. 24 x16 mm) en die is kleiner dan het formaat van de kleinbeeldfilm. Als je op deze camera’s een gewoon objectief gebruikt moet je rekening houden met een verlengingsfactor van ca. 1,5x (200 mm wordt dan 300 mm).
Een aantal (duurdere) spiegelreflexcamera’s beschikt over een Full Frame-sensor. De afmeting van zo’n sensor is gelijk aan de kleinbeeldfilm (35 x 24 mm). Bij het gebruik van normale objectieven hoef je hier geen rekening te houden met een verlengingsfactor (cropfactor). Daarnaast heeft Olympus samen met o.a. Kodak en Panasonic de Four Third standaard ontwikkeld. Deze sensor heeft een grootte van ca. 18 x 13,5 mm.

Diafragma objectief

De lichtsterkte van een lens wordt aangegeven met de f-waarde. Hoe kleiner deze f-waarde, des te groter de diafragmaopening.
Een lens met een f-waarde van 2.8 zal dus lichtsterker zijn dan een lens met een f-waarde van 5.6. Dit getal wordt altijd vermeld bij de specificaties van het objectief. Als je bij een zoomobjectief van bv. 18-135 mm de waardes f2.8 - 5.6 tegenkomt betekent dat het volgende: als je de lens op 18mm zet is zijn grootste lensopening 2.8, als je daarna inzoomt tot 135mm dan loopt de lichtsterkte terug en is de grootste lensopening 5.6 geworden.

Het diafragma heeft ook invloed op de scherptediepte.
Hoe groter de diafragmaopening (klein f-getal) hoe kleiner de scherptediepte.
Hoe kleiner de diafragmaopening (groot f-getal) hoe groter de scherptediepte.

Beeldstabilisatie objectief

Een aantal fabrikanten produceert objectieven met een beeldstabilisator. Je herkent deze objectieven aan de term IS (Image Stabilizing), VR (Vibrate Reduction) of OS (Optical Stabilizing). Deze optie dient om te voorkomen dat foto’s mislukken door bewegingen van de camera. Dit is vooral een nuttig hulpmiddel bij het fotograferen in de volgende omstandigheden:

• met lange sluitertijden
• in het schemer/donker
• lange brandpuntsafstanden

Lenstype

We onderscheiden bij objectieven een aantal verschillende groepen, elk met hun eigen specifieke toepassing.

Standaardzoom: in veel gevallen worden camera’s uitgerust met een 18-55mm (digitaal) of 28-70mm (analoog) objectief en wordt als standaardzoom beschouwd. Dit objectief biedt je een groothoek, een standaard en een beperkte telelens ineen. Hij is met name geschikt voor de algemene fotografie.

Groothoekzoom-objectief: deze lens beschikt over variabele brandpunten en het accent ligt hier op de groothoek. Deze lens is met name geschikt voor het fotograferen van gebouwen, landschappen en interieur-opname’s.

Telezoom-objectief: deze lens beschikt ook over variabele brandpunten maar hier ligt het accent op het tele-bereik. Hij is ontworpen om onderwerpen op (grote) afstand dichterbij te kunnen halen. Hierdoor is hij met name geschikt voor het fotograferen in de natuur, sportfotografie en het maken van portretfoto’s. Bij sterke telelenzen wordt het gebruik van een statief of snelle films aanbevolen i.v.m. bewegingsonscherpte.

Objectieven met een vast brandpunt:
Deze objectieven hebben een vast brandpunt (prime lens), dus je kunt niet in- of uitzoomen. De brandpuntsafstanden lopen uiteen van groothoek tot tele. Ook vinden we in deze categorie de speciale Macro-objectieven. De objectieven met een vast brandpunt beschikken vaak over een grotere lichtsterkte en een betere kwaliteit. Een lichtsterk objectief levert je ook een helderder zoekerbeeld op. Soms wordt het feit dat je niet kunt in- of uitzoomen ervaren als een nadeel, maar je kunt natuurlijk wel zelf dichterbij of verder van het onderwerp gaan staan.

We onderscheiden bij de vaste brandpunten ook verschillende groepen:

• Telelens: met deze lens ben je in staat om een onderwerp op afstand toch beeldvullend op de foto te krijgen. Denk bijvoorbeeld aan de wilde dieren op safari of een damhert op de Veluwe. Verder zal je telelenzen vaak aantreffen bij sportevenementen. Bij sterke telelenzen wordt het gebruik van een statief of een hoge ISO-waarde aanbevolen i.v.m. de kans op bewegingsonscherpte.
  
• Tip: gebruik bij voorkeur een sluitertijd die correspondeert met het brandpunt van de lens, dus bij een 500mm geen langere sluitertijd dan 1/500 sec. Fotografeer je daarentegen met een 28mm, dan volstaat een sluitertijd van 1/30 sec. meestal al.
  
• Groothoek: met deze lens is het mogelijk om op korte afstand toch een groot onderwerp in beeld te kunnen krijgen. Denk bijvoorbeeld aan grote gebouwen of het maken van een groepsfoto. Het assortiment groothoeken loopt van ±14mm tot 35mm.
  
• Tilt en Shift: dit zijn speciale groothoeklenzen die een aantal graden gekanteld en verschoven kunnen worden. Op die manier is het mogelijk om het perspectief en de scherptediepte in een opname te beïnvloeden. Zo kan bijvoorbeeld het beeld van een “omvallend” gebouw worden gecorrigeerd.
  
• Macro: met deze speciale lens is het mogelijk om onderwerpen op ware grootte (1:1) te fotograferen. Met een macro-lens kun je een insect, bloem of postzegel op ware grootte vastleggen en details blootleggen die je met het blote oog onmogelijk kunt zien. Tevens is een macrolens prima geschikt als portretlens.
  

Brandpuntsafstand

Een objectief met een vast brandpunt (ook wel prime lens genoemd) biedt je meestal de hoogste kwaliteit en vaak het voordeel van een hogere lichtsterkte. Een zoomobjectief is vaak minder lichtsterk maar heeft weer als voordeel dat je een lens kunt gebruiken met meerdere brandpunten (bv. 28-70mm).

Objectieven boven de 50mm, bijv. een 300mm of 500mm, hebben een veel kleinere beeldhoek waardoor je het onderwerp dichterbij en vergroot in beeld krijgt. In dat geval spreken we over een telelens.